Imperialna gra (Marvin Kalb)

Marvin Kalb, kiedyś dziennikarz, wieloletni korespondent CBS w Moskwie i profesor Harvardu, bada, jak Krym stał się globalną beczką prochu. Świat był zaszokowany, kiedy Władimir Putin dokonał inwazji i zajął go w marcu 2014 roku.

W następnych tygodniach prorosyjscy buntownicy zorganizowali szereg powstań w płd wsch. Ukrainie. Stany Zjednoczone i ich zachodni sojusznicy natychmiast nałożyły na Rosję ostre sankcje i gdy tylko było to realne, próbowały ją izolować w świecie dyplomacji.

Bez rezultatów. Owo gwałtowne pogorszenie stosunków Wschód Zachód stało się źródłem podstawowych pytań, dotyczących prowokacyjnej polityki Putina i przyszłości Rosji i Ukrainy. Marvin Kalb, który od połowy lat pięćdziesiątych zajmował się Rosją (m.in.

jako szef moskiewskiego biura CBS, także jako tłumacz i rzecznik prasowy w amerykańskiej ambasadzie w Moskwie), twierdzi, że w przeciwieństwie do powszechnego mniemania Putin nie zdecydował,,nagle" o inwazji na Krym.

Czekał na stosowny moment od chwili, gdy niezadowoleni Ukraińcy wzniecili na kijowskim Majdanie bunt przeciw prorosyjskiemu reżimowi. Demonstracje te doprowadziły Putina do wniosku, iż ukraińska opozycja stanowi egzystencjalne zagrożenie dla Rosji.

W Imperialnej grze autor analizuje, jak Putin doszedł do tego wniosku, przyglądając się krytycznie niedawnej historii politycznej post sowieckiej Rosji. Wgłębia się także w rosyjskie i ukraińskie dzieje, aby wyjaśnić, co trzyma te kraje razem, a jednocześnie je od siebie odpycha.

Kalb uważa, iż los świata po okresie zimnej wojny zależy od rozwiązania kryzysu ukraińskiego. Dopóki traktujemy to jako problem, który ma rozwiązać z jednej strony Rosja, a z drugiej Stany Zjednoczone i Europa, pozostanie on niebezpieczną strefą o zasięgu międzynarodowym.

Jedyne rozsądne rozwiązanie spoczywa w rękach Rosji i Ukrainy, które muszą uznać, iż przyszłość ich krajów jest nierozerwalnie związana przez geografię, władzę, politykę i historię, którą Kalb ożywia na kartach swojej książki.

Ale ma ta książka także dodatkowy dla polskiego czytelnika walor: możemy dzięki niej odtworzyć sobie sposób myślenia amerykańskich elit intelektualno-politycznych na temat Europy Środkowej i Wschodniej.

I nie ma się co czarować: nie jest to polonocentryczny punkt widzenia... Imperialna gra Martina Kalba odzwierciedla prawdziwą naturę Rosji - jej sens geopolitycznej wielkości, mieszając iluzję z przekonaniem i rzeczywistością.

Kalb wyśmienicie splata historię Rosji z polityką Putina, zręcznie łączy psychologię narodu z polityką Kremla. Kalb buduje rozległy obraz nieraz schizofrenicznego narodu (...), pisze o współczesnych podziałach Wschód Zachód w Rosji i na Ukrainie.

Zręcznie wykorzystując historię, jak chirurg skalpelem, Kalb rozpatruje w szerszym kontekście rosyjską aneksję Krymu w 2014 roku i wyjaśnia,jednak putinowska gra na Krymie była zuchwała, nawet niebezpieczna, z historycznego punktu widzenia jego działania pozostają w zgodzie z działaniami innych rosyjskich i sowieckich przywódców na przestrzeni stuleci.

Pytaniem jest oczywiście, dokąd zmierzamy. Aby uzyskać odpowiedź, trzeba po prostu przeczytać znakomitą książkę Kalba. Nina L. Chruszczow Ważny kontekst kryzysu ukraińskiego, pióra pisarza, który przedstawiał sylwetki wszelkich rosyjskich przywódców od Chruszczowa.

Zrozumienie putinowskiej koncepcji rosyjskiej historii będzie miało decydujące znaczenie dla rozwiązania trwającego sporu wokół Krymu.